نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

• هانیه حاجی زاده ¹
• مرتضی کرمی ²

¹ 2کارشناسی ارشد برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه مازندارن، مازندران، ایران

² 1استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی برنامه درسی قصد شده و اجراشده مقطع راهنمایی تحصیلی بر اساس مؤلفه‌های هفت گانه مورد نظر یونسکو در زمینه آموزش صلح است. این مؤلفه‌ها عبارتند از: حقوق بشر و دموکراسی، تعاون و همبستگی، حفظ فرهنگ‌ها، خود و دیگران، انترناسیونالیسم، حفاظت از محیط زیست و معنویت. روش پژوهش در بخش تحلیل برنامه درسی قصد شده تحلیل محتوا و در قسمت تحلیل برنامه درسی اجرا شده از نوع تحقیقات توصیفی ـ پیمایشی است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات دو چک لیست محقق ساخته جهت تحلیل محتوا و مشاهده رفتار معلم بود. نمونه پژوهش در بخش اول شامل محتوای کلیه دروس کتاب‌های اجتماعی، فارسی، دینی و تاریخ سه پایه مقطع راهنمایی بوده است. همچنین در بخش دوم، از طریق نمونه‌گیری تصادفی ـ طبقه ای، 60 کلاس درس تعلیمات اجتماعی مدارس شهر ارومیه به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بخش تحلیل محتوا روش آنتروپی شانون و قسمت برنامه درسی اجرا شده آمار توصیفی واستنباطی آزمون t تک گروهی و تحلیل واریانس مورد استفاده قرار گرفته است .نتایج این پژوهش در بخش تحلیل محتوا نشان می‌دهد که مؤلفه‌های آموزش صلح یونسکو درکتاب‌های درسی مورد نظر چندان مورد توجه نبوده است. بیشترین توجه مربوط به مؤلفه تعاون و همبستگی است که در محتوای دروس کتاب اجتماعی دارای بیشترین فراوانی و در محتوای دروس کتاب تاریخ دارای کمترین فراوانی است. همچنین کمترین میزان توجه، مربوط به مؤلفه‌های دموکراسی وحفاظت از محیط زیست است که کتب اجتماعی و دینی بیشترین وکتاب فارسی کمترین دروس را به مؤلفه دموکراسی اختصاص داده است. نتایج به دست آمده از چک لیست مشاهده رفتار معلم نیز حاکی از آن است که معلمان در انجام مهارت‌های یاددهی ـ یادگیری لازم در زمینه آموزش صلح ضعیف‌تر از حد متوسط عمل می‌کنند و تنها در مؤلفه معنویت معلمان در حد متوسط عمل کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• آموزش صلح
• برنامه درسی قصد شده
• برنامه درسی اجراشده
• مؤلفه‌های هفت‌گانه یونسکو
• مقطع راهنمایی

عنوان مقاله [English]

The Analysis of the intended and implemented curriculum in junior high school (According to UNESCO’s elements in Peace education)

چکیده [English]

The present research is carried out to study about the “intended curriculum” and “implemented curriculum” in junior high school based on UNESCO’s elements in education. These elements are of seven types as: Human Right and Democracy, Cooperation and Solidarity, Preservation of Cultures, Self and others, Internationalism, Protection of the Environment and Spirituality. The present study is one of descriptive and content analysis type. The data-collection tools in the first part include checklist. In second part teacher behavior observation checklist was used which was researcher-made checklist and its validity and reliability have been confirmed. The research sample, in the first part, includes all the contents of Social science, Persian literature, and Theology and History books in the three grades of junior high school. In the second part, based on stratified random sampling, 60 social science classes in Uremia schools were chosen for the study. For the content analysis, Shannon Entropy Method is used and descriptive and inferential statistics of T-test and variance analysis are used to analyze the implemented curriculum data. The results in content analysis part show that UNESCO peace education elements, in the above –mentioned books, are not, too much, taken into account. The most field of attention is on Cooperation and Solidarity elements which are most frequent in Social science books and least frequent in History books. The least attention, however, is paid to democracy and nature protection which in social and religious books, it is possible to keep track of them but we cannot say the same for literature. The Teacher behavior observation checklist results show that teachers function, lower than average in teaching-learning skills regarding teaching peace. They functioned only in Spirituality on average.

کلیدواژه‌ها [English]

• Peace education
• intended curriculum
• implemented curriculum
• UNESCO’s seven elements
• Junior High school