نویسندگان

• محمدحسن کریمی ¹
• شهرزاد شاه سنی ¹
• فهیمه کشاورزی ²
• رضا ناصری جهرمی ²

¹ استادیار دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

² دانشجوی دکتری مطالعات برنامه‌درسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

بررسی انتقادی کتاب‌های درسی این امکان را به فرد می‌دهد تا بیشتر و بهتر به نکات پنهان زبان توجه نماید و معنا و منظور واقعی مؤلفان را دریابد. هدف کلی از انجام این پژوهش، بررسی و تحلیل مؤلفه‌های گفتمان مدار کتاب فارسی ششم دبستان بر اساس الگوی تحلیل انتقادی گفتمان بود. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی و از نوع کمّی بود. جامعه مورد نظر کتاب فارسی پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی 92-91 است که بر اساس روش کل‌شمار، نمونه همان جامعه است. محتوای کتاب با استفاده از الگوی ون لیوون تحلیل گردید. نتایج نشان داد که مؤلفه اظهار آشکار بیش از مؤلفه‌های حذف و اظهار پنهان تصویرسازی شده است. بر این اساس می توان گفت با توجه به ماهیت کتاب‌های فارسی که جایگاه نقل اشعار، حکایات، داستان‌های آموزنده و ... است، نویسندگان کتب فارسی ششم ابتدایی نیز با توجه به همین مسأله بیشتر به دنبال نقل این گونه داستان‌ها و تأثیر پذیری آن بر روی کودکان بوده‌اند، بنابراین از زبان شعر و داستان جهت تأثیرپذیری بیشتر استفاده نموده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• گفتمان
• تحلیل گفتمان
• تحلیل گفتمان انتقادی
• فارسی
• ششم ابتدایی

عنوان مقاله [English]

Explaining and analyzing the sixth grade literature book in the critical analysis frame of discourse

چکیده [English]

The critical investigation of textbooks gave a person this ability to notice the hidden points more and better and recognize the author’s real meaning and purpose. The general purpose of this research was to consider and analyze discourse components of the sixth grade literature book on the basis of the analysis pattern of critical discourse. The type of this descriptive research was quantitative. The population was the sixth grade literature book in 2012-2013 and the sample is the same population on the basis of criterion sampling. The books content was analyzed by using Van loon pattern. The results showed the expression components were pictured more than omission components and hidden expression. Therefore the authors used poems and stories in order to affect more because the sixth grade literature books want to influence on children through poems, parables, learning stories.

کلیدواژه‌ها [English]

• Discourse
• Discourse Analysis
• Critical Discourse Analysis
• Farsi
• Sixth Elementary